پرسش :

«نزول قرآن بر هفت حرف» به چه معناست؟


پاسخ :

در منابع اهل سنّت، به طور گسترده و با تکرار، روایاتی وجود دارند که با مضامین مختلف، بر نزول هفت یا ده حرف قرآن اشاره دارند.

اهل سنّت، اصل این روایات را پذیرفته اند؛ امّا در باره این که مقصود از هفت حرف چیست، اختلاف شدیدی وجود دارد. برخی از این احتمالات، عبارت اند از: قرائات هفتگانه، تقسیم هفتگانه معنایی آیات (حلال، حرام، امر، نهی و ...)، کیفیت هفتگانه تلاوت قرآن (ادغام، اظهار، مد، تفخیم و ...) و گویش ها و لهجه های هفتگانه عربی.

در منابع شیعه، روایات نزول قرآن بر هفت حرف، به دو صورت قبول (اثبات) و رد (انکار) آمده اند. این که در برخی از روایات، پدیده اختلاف قرائات به طور کلّى انکار شده است، از اختصاصات میراث روایى شیعه است؛ زیرا در منابع روایى اهل سنّت، این موضوع انکار نشده است.

از منظر شیعه، قرآن بر یک حرف نازل شده و اختلاف قرائات، منشأ وحیانی ندارد. بنابراین، روایات قبول (اثبات)، به دلیل مخالف بودن با سخنان اهل بیت(ع)، فاقد اعتبارند.

البتّه در روایات نزول قرآن بر هفت حرف، اختلاف و تناقص فراوان است و به همین دلیل، برخی از دانشمندان اهل سنّت نیز به اشکالات موجود در این روایات اشاره کرده اند.

منبع: از قرآن بیشتر بدانیم، مهدی خسروی سرشکی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۴


در این زمینه بیشتر بخوانید:

آخرین آیه نازل شده بر پیامبر اکرم (ص) کدام است؟

نخستین وحی و آیات نازل شده از قرآن، کدام بوده اند؟

نزول کامل قرآن در شب قدر به چه صورت بوده است؟

آغاز نزول تدریجی قرآن، از چه زمانی بوده است؟

وحی قرآن، از جهت مدّت نزول آیات، به چند شکل بوده است؟

چه دلایلی بر نزول دفعی و یکبارۀ قرآن وجود دارد؟

حالت روحی و جسمی پیامبر اکرم (ص) هنگام نزول وحی، چگونه بوده است؟

آیات کلام الله مجید، چگونه بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد؟